Có thể nói mỗi mùa an cư chính là khoảng thời gian quan trọng nhất trong năm của hàng Tỳ kheo mà ý nghĩa tu học chính trong môi trường thực sự hoà hợp thanh tịnh. Đây là một Phật sự vô cùng quan trọng và cần thiết của Tăng chúng, thể hiện được lòng từ bi đối với mọi loài chúng sanh và sẽ làm nền tảng đích thực cho sự tu tập của hàng Phật tử tại gia.

Thuở Đức Phật còn tại thế, Ngài có đặt ra một giới luật cho hàng Tăng ni là mỗi năm phải an cư kiết hạ vào mùa mưa. Vì ở Ấn Độ vào mùa mưa, các loại côn trùng sinh sôi nảy nở rất nhiều, mà chúng Tăng đi khất thực sẽ dẫm đạp lên nó, giết hại nhiều chúng sanh nhỏ nhoi, làm tổn thương đến lòng từ bi tế vật của hàng Phật tử, nên chư họ không được phép du hành ra ngoài, mà phải ở yên một chỗ trong thời gian ba tháng để nỗ lực tu tập thiền định và giới định tuệ, cùng nhau sống trong sự hoà hợp và thanh tịnh. Tuy nhiên nếu có những lúc khẩn cấp và cần thiết, chỉ được phép rời trú xứ trong thời hạn không quá bảy ngày, rồi phải trở lại tiếp tục an cư. Đó là nguồn gốc của việc an cư kiết hạ.

Đây cũng là thời gian thuận tiện cho giới cư sĩ tại gia có dịp hiểu hơn về Tăng học tập giáo pháp cũng như một cơ hội tạo phước báo nhân thiên qua việc hộ trì chúng Tăng trong suốt mùa an cư. Thể hiện lòng từ bi không nỡ làm tổn hại chúng sinh, đồng thời chú tâm đến việc hướng dẫn dạy dỗ tu học cho hàng Tăng Ni. Nhờ những vị đạo cao đức chỉ dạy trong ba tháng ròng rã, chư Tăng, chư Ni tu hành được trọn vẹn và kết quả tốt. Chính vì thế ngày xưa có một số vị Tỳ kheo qua ba tháng an cư chứng một quả vị. Như vậy mùa này giúp những Phật tử cố gắng tu hành để tiến lên những quả vị hay những công hạnh mà trước kia chưa tiến được.

An cư kiết hạ là dịp thọ tuổi của chúng Tăng

Đức Phật dạy rằng: Bổn phận người xuất gia là phải an cư kiết hạ mỗi năm một lần. Dù đến 60 tuổi cũng vẫn phải an cư kiết hạ. Lời dạy này đã nêu rất rõ sự chú của Ngài đến sự thanh tịnh tu hành, sự hành trì giới luật một cách triệt để. Trong các kinh điển, đôi khi thấy đức Phật tán thán hạnh độc cư và khuyến khích các Tỳ kheo phải sống theo hạnh đó. Nhưng có những trường hợp, Ngài lại khuyên các Tỳ kheo biết hòa hợp chung sống, trao đổi kinh nghiệm tu tập, sách tấn và nương tựa lẫn nhau. Như vậy, bản thân mỗi người sẽ cảm nhận được lời dạy của đức Phật tùy theo từng hoàn cảnh cụ thể. Thanh tịnh cũng như hòa hợp là hai yếu tố hình thành nên Tăng đoàn của đức Phật. An cư là dịp để chư Tăng trưởng dưỡng hai yếu tố đó.

Cre: Hanhtrinhtamlinh.com