Chùa Vạn Linh tọa lạc ở độ cao 535 m trên núi Cấm, dưới chân Vồ Bồ Hông (cao hơn 700 m), bên hồ Thủy Liêm (sức chứa 60.000 m³ nước), thuộc ấp Vồ Đầu, xã An Hảo, thị xã Tịnh Biên, tỉnh An Giang. Đây là một danh lam thắng cảnh thu hút nhiều Phật tử và du khách thập phương.
Năm 1927, sau mùa An cư Kiết hạ, Hòa thượng Thích Thiện Quang xin phép Bổn sư Thích Chí Thiền (chùa Phi Lai, Châu Đốc) lên núi Cấm ẩn tu và được chấp thuận. Ngài dựng một am tranh đơn sơ để tu tập và trị bệnh cho dân, nên chùa Vạn Linh còn được gọi là “chùa Lá”. Năm 1941, khi đồ chúng ngày càng đông, Hòa thượng xây lại chánh điện mái ngói, hoàn thành năm 1943 và đặt tên chùa Vạn Linh.
Năm 1945, chiến tranh Việt – Pháp bùng nổ, sợ đối phương lập căn cứ ở đây, nên chính quyền thực dân Pháp ra lệnh không cho dân tiếp tục ở trên nữa. Hòa thượng cùng đệ tử xuống núi, sau đó tịnh tu tại chùa Linh Bửu (Cầu Bông, Sài Gòn). Năm 1953, Ngài viên tịch.
Năm 1954, Hòa thượng Thích Thiện Thành, trưởng tử của Ngài, lúc bấy giờ đang tu ở núi Kỳ Hương gần tổ đình Phi Lai (Châu Đốc), bèn cùng với một số Tăng chúng trở về núi Cấm phục hưng chốn Tổ. Vì nạn binh lửa, chùa cũ đã đổ nát, Hòa thượng Thích Thiện Thành liền cho dựng tạm một ngôi chùa lá để có nơi tu hành. Đến năm 1958, nhờ sự đóng góp của Phật tử Sài Gòn, Hòa thượng trùng tu chùa bằng bê tông, tường xây, mái ngói, hoàn thành năm 1960. Vài năm sau, chiến tranh lại nổ ra; năm 1967, do chiến sự, Hòa thượng và Tăng chúng phải rời núi, về Tổ đình Phi Lai nương náu.
Sau năm 1975, chiến tranh kết thúc nhưng chùa đã bị tàn phá bởi bom đạn. Hòa thượng Thích Thiện Thành có ý định tái thiết nhưng do tình hình bất ổn, việc này chưa thể thực hiện. Năm 1992, Ngài viên tịch.
Năm 1993, cư sĩ Lâm Cáo Kia thỉnh cầu Hòa thượng Thích Trí Tịnh (đệ tử Hòa thượng Thích Thiện Quang) khôi phục chùa. Sau khi được phép, ngày 6-8 năm Ất Hợi (1995), chùa được tái thiết với quy mô lớn, kiên cố, gồm chánh điện, bảo các, lầu chuông, tháp Tổ… trên diện tích khoảng 6 ha, do Thượng tọa Thích Hoằng Tri phụ trách. Ngày 24-11-Quý Mùi (2003), lễ An vị Phật được tổ chức nhân húy kỵ Hòa thượng Khai sơn, đánh dấu một chặng đường gian nan xây dựng chùa Vạn Linh trên địa hình núi cao hiểm trở.
KIẾN TRÚC:
Chùa Vạn Linh tọa lạc trên sườn núi thoai thoải, giữa khung cảnh thiên nhiên xanh mát quanh năm. Công trình mang đậm nét kiến trúc chùa chiền phương Đông, kết hợp hài hòa giữa vẻ đẹp cổ kính và sự uy nghiêm.
Phía trước tiền đường là ba ngôi tháp trang nghiêm:
- Bảo Các Quan Âm (giữa): Cao 35m, gồm 9 tầng. Tầng trên cùng thờ Xá lợi Phật, các tầng còn lại tôn trí các vị Phật và Bồ-tát với tượng đá cẩm thạch trắng, cao bằng người thật.
- Tháp Hòa thượng Khai sơn Thích Thiện Quang (phải): Cao 3 tầng, nơi an trí di cốt Hòa thượng được đưa về từ chùa Huệ Nghiêm (TP.HCM).
- Tháp chuông bát giác (trái): Gồm 2 tầng, tầng trệt có tượng Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn và đại hồng chung nặng 1,2 tấn, tầng trên thờ Phật A Di Đà.
Chánh điện nguyên bản là một tòa nhà rộng lớn, trang trí tôn nghiêm với bảo tượng Phật Thích Ca thiền định bằng đá nguyên khối (nặng 2 tấn), cùng các phù điêu Bồ-tát Quán Thế Âm, Bồ-tát Địa Tạng, Hộ Pháp, Tiêu Diện và Tổ Bồ-đề-đạt-ma, tất cả đều tạc từ đá quý.
Năm 2011, để hài hòa với tổng thể kiến trúc, chánh điện được di dời ra sau (trở thành nhà Hậu Tổ), nhường chỗ cho công trình mới gồm hai tầng:
- Tầng trệt: Giảng đường (25 x 35m).
- Tầng lầu: Chánh điện mới (26,8 x 36,8m).
Ngày 28-02-Ất Mùi (2015), nhân lễ Tiểu tường Cố Đại lão Hòa thượng Thích Trí Tịnh, lễ An vị Phật được tổ chức, đánh dấu việc hoàn thành ngôi chánh điện mới. Các công trình nội viện, trai đường, nhà bếp, tháp vọng Phù Thi cũng được xây dựng đồng bộ.
Hiện nay, chùa Vạn Linh tiếp tục thi công công trình Tứ Động Tâm, bảo tàng tâm linh Phật giáo… Ngày nay, chùa Vạn Linh là điểm đến linh thiêng, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa Phật giáo trên đất thiêng núi Cấm.